Fokkers weten als geen ander hoe belangrijk de socialisatie en daaruit voortvloeiende habituatie van een nest pups is. Maar als het sociale leven tijdens de Corona crisis stil komt te liggen, hoe doe je dat dan? Hoe zorg je ervoor dat pupkopers de socialisatie voortzetten wanneer de pup eenmaal bij je opgehaald is? Best lastig allemaal.
Ten tijde van het schrijven van dit stuk is in Nederland (maar ook in de landen om ons heen) de intelligente lockdown vanwege het Corona virus van kracht. De versoepeling van de maatregelen gaat snel en misschien is het al snel weer veel makkelijker om pups te socialiseren en habitueren en zijn ook de puppycursussen weer van start gegaan.
Maar eigenlijk verschilt er niet zoveel met de normale situatie en de socialisatie die een fokker bij een nest pups moet doen, t.o.v. deze Corona tijd.
Latten we eerst eens gaan kijken door welke fases een pasgeboren pup eigenlijk heen gaat. Voor velen zal deze stof bekend zijn, maar herhaling kan nooit kwaad. Een goede en juiste socialisatie is voor een hond in Nederland ongelofelijk belangrijk en waardevol.
Neonatale fase
Dit is de fase direct na de geboorte van de pup en in deze fase is de pup doof en blind. De neus is echter al goed ontwikkeld en zo leert de pup door middel van geuren die langs het orgaan van Jacobson gaan wie zijn moeder is en wie zijn broertjes en zusjes zijn. Daarnaast leert de pup aan de hand van geuren de fokker, diens gezin en eventuele andere huisdieren te herkennen.
Ook de tastzin is in deze fase al goed ontwikkeld Door middel van het aftasten van de werpkist en zijn moeder vindt de pup de tepel voor melk.
De pup kan zichzelf nog niet warm houden, dit is de verantwoording van de fokker, maar via de tastzin vindt de pup zijn broertjes en zusjes om lekker warm tegenaan te liggen.
In deze fase begint de fokker al met de socialisatie door de pup iedere dag aan te raken en op te tillen.
Myelinisatie
Myelinisatie is het proces van de vorming van myeline. Dit proces begint al voor de geboorte en is rond de zevende levensweek grotendeels voltooid. Myeline is een vettige, wittige stof die de zenuwcellen omwikkelt en op die manier als een isolator werkt. Dit omhulsel van myeline zorgt ervoor dat zenuwimpulsen sneller worden doorgestuurd. Zonder myeline zou een dergelijk impuls er veel langer over doen om via de zenuwvezel de ‘volgende’ zenuwcel te bereiken.
Wanneer de aanmaak van myeline verstoord wordt door overprikkeling of stress worden de zenuwcellen niet goed geïsoleerd en komen zenuwprikkels slecht of op een onjuiste manier bij de pup binnen.
Omdat de zenuwcellen van de hond een belangrijke schakelkast zijn, is een goede ontwikkeling van myeline heel belangrijk voor het krijgen van een evenwichtige hond. Dit kan bereikt worden door geduld te hebben en de pup niet te overprikkelen zodat de aanmaak van stress hormoon wordt voorkomen. Lichte prikkels zoals het oppakken, het wegen of aaien van de pups zijn uiteraard wel mogelijk, zelfs heel belangrijk en essentieel, aangezien divers onderzoek heeft aangetoond dat dit kan bijdragen aan stabielere en leergierige honden.
Hier is dus een grote taak voor de fokker weggelegd zorgen dat er lichte prikkels gegeven worden aan de pup en overprikkeling (dus het aanmaken van het stresshormoon) zoveel mogelijk voorkomen!
Overgangsfase
Deze fase volgt direct op de neonatale fase en valt in de derde levensweek van de pup. In deze fase maakt de pup een snelle ontwikkeling door. De ogen en oren gaan open en het zicht en gehoor bij de pup beginnen zich te ontwikkelen. In het begin ziet en hoort de pup nog weinig, maar gaat wel steeds meer reageren op geluiden. De motoriek ontwikkelt zich en pups beginnen te waggelen en zullen steeds zelfstandiger worden. Daarnaast wordt het eigen karakter van de pup zichtbaar, is het bijvoorbeeld een doorzettertje of geeft hij gauw op. De zintuigen ontwikkelen steeds beter en de pups beginnen voorzichtig onderling te spelen.
Primaire socialisatie
De meeste pups zullen tot ongeveer 8 weken bij hun moeder, broertjes, zusjes en fokker blijven. Een groot gedeelte van deze socialisatieperiode zal dan ook daar plaatsvinden.
Door te spelen met zijn nestgenoten en zijn moeder leert de pup zijn grenzen kennen en wat zijn moeder, broertjes en zusjes wel en niet accepteren tijdens het spelen. Het karakter van de pup ontwikkelt verder zich in deze periode.
Tot zo’n 7 à 8 weken staat de pup open voor allerlei nieuwe indrukken en daarna wordt de pup gevoeliger en meer terughoudend in nieuwe situaties.
In deze periode is voor jou als fokker dus veel te doen. Om te beginnen maakt de pup kennis met en raakt hij gewend aan alle geluiden in huis zoals de stofzuiger, wasmachine, wasdroger, televisie, radio, vallende voorwerpen, sleutelbossen. Maar niet te vergeten ook met de andere (huis)dieren in en om het huis en met andere mensen. De pups gaan voor het eerst naar buiten en vanaf dit moment ga je ook op pad met de pups voor de socialisatie.
Als fokker neem je de pups in een doggyride of bench mee naar allerlei situaties en laat je ze vanuit deze veilige plek kijken naar allerlei mensen, dieren en dingen. Zorg ervoor dat je de situatie zelf altijd kunt overzien en kunt zorgen dat het voor je pups stressvrij is of slechts lichte stress oplevert. Op het moment dat het gehele nest mee genomen wordt kan een pup die wat stress ervaart steun halen uit de aanwezigheid van zijn nestgenoten.
Leer de pups wennen aan autorijden, een andere ondergrond zoals bv. gras, steen, grind en aarde.
Laat de pups zoveel mogelijk kennis maken met andere dieren, zoals katten, konijnen, cavia’s, kippen, paarden, koeien en schapen, maar ook met andere honden dan hun moeder.ergeet niet de pups kennis te laten maken met andere mensen, kinderen, mensen met een andere huidskleur en mensen met een beperking. Maar bv. ook met dingen die ‘herrie’ maken zoals een lijnbus of een tractor.
Neem de pups mee naar een winkelcentrum of tuincentrum, maar voorkom hier wel dat ze onder de voet gelopen kunnen worden, dus allemaal vanuit hun veilige plek en op afstand.
Als je als fokker de pups ergens mee naartoe neemt, moet je er ook voor zorgen dat je de situatie kunt herhalen (habitueren), zodat die pups die aanvankelijk wat stress ervaarden nu een positievere ervaring opdoen.
In een korte periode ben je veel tijd kwijt zijn aan het socialiseren van de pups. Heel belangrijk hierbij is dat je ervoor zorgt dat de pups genoeg rust krijgen. Ze hebben na een aangeboden prikkel rust nodig om hun ervaringen te verwerken in hun hoofd.
Al het bovenstaande is met wat creativiteit heel goed mogelijk ook in de huidige anderhalve meter maatschappij.
Vanaf ongeveer 8 weken zal de pup gaan verhuizen en dan is het de beurt aan de nieuwe eigenaar om de pup verder te socialiseren en habitueren. Ook de nieuwe eigenaar moet proberen ervoor te zorgen dat alle indrukken die de pup opdoet positieve indrukken zijn.
Het is belangrijk om je pupkoper te vertellen dat ze het in deze primaire socialisatie periode rustig aan doen. De pup maakt door de verhuizing en het wennen aan de nieuwe woonomgeving al veel mee. Eén nieuwe socialisatie ervaring per dag is voldoende. Emotioneel is de pup snel uitgeput en kan dus nog maar beperkt indrukken opnemen. Daarnaast raakt een vermoeide pup makkelijk overprikkeld, gespannen of angstig en dit zijn nou juist emoties die voorkomen moeten worden.
Een positieve ervaring met een nieuwe situatie is belangrijker dan de hoeveelheid nieuwe situaties die per dag aangeboden worden!
Er komt in deze periode veel op de pup af en hij kan de steun van zijn nieuwe eigenaar dan ook goed gebruiken. Het is daarom helemaal niet erg als men de pup in het begin op de arm meeneemt naar nieuwe situaties of ergens op een bankje gaat zitten om de pup rustig naar een nieuwe situatie te laten kijken. Met de steun van de eigenaar kan de pup rustig wennen en de wereld verkennen. Door het geven van steun aan de pup wordt voorkomen dat de pup wil vluchten omdat hij iets eng vindt.
Op het moment dat de pup nieuwsgierig om zich heen gaat kijken, is het tijdstip aangebroken om de pup wat dichter naar de prikkel toe laten gaan. Voor iedere pup verloopt de gewenning anders en het verschilt per pup hoeveel tijd hiervoor nodig is. Belangrijk is dat de pup de tijd krijgt om aan een nieuwe situatie/prikkel te wennen!
Secundaire socialisatie
Vanaf de leeftijd van 12 weken begint de secundaire socialisatie en deze duurt tot ongeveer een half jaar.
Op een leeftijd van 12 tot 18 weken zien we dat de angst voor het onbekende steeds meer kan gaan overheersen bij de pup. Dat betekent dat de pup vóór deze tijd zo goed mogelijk kennis moet hebben gemaakt met zoveel mogelijk situaties, mensen, dieren en geluiden, zodat hij niet onnodig angstig zal zijn.
In deze secundaire socialisatie worden de prikkels en situaties herhaald waar de pup in de primaire socialisatieperiode kennis mee gemaakt heeft en worden deze prikkels/situaties rustig uitgebreid.
Dit betekent dat er situaties achter elkaar geplakt kunnen worden, b.v. met de bus naar het station om daar op het perron naar de treinen te gaan kijken.
Maar let op: In deze periode is het herstelvermogen van pups in negatieve situaties afgenomen en doet een pup makkelijker een traumatische ervaring op! Zorg dus ook in deze periode dat de pup zoveel mogelijk positieve ervaringen heeft. Begin op een afstandje en als de pup ontspannen is ga dan pas dichterbij. Zo heeft de anderhalve meter maatregel in deze Corona crisis geen enkele invloed op de socialisatie van de pup.
Een goede uitleg aan en begeleiding van je pupkoper kan veel problemen rondom de socialisatie voorkomen. Een goed gesocialiseerde hond is een must in deze drukke maatschappij!
Veel plezier met socialiseren en habitueren!
