Ongeveer 35% van de bijna 2 miljoen in Nederland levende honden te maken met overgewicht (bron LICG). Net als bij mensen neemt overgewicht bij honden steeds meer toe. In het bijgaande Body Condition Score (BCS) kaart worden de verschillende types overgewicht aan u uitgelegd. Mocht u een hond hebben met overgewicht dan heeft uw wellicht iets aan onderstaande adviezen om de hond af te laten vallen. Daarnaast is het als fokker handig om te weten hoe u uw pup kopers, die een volwassen hond met overgewicht hebben, het beste advies kunt geven en kunt begeleiden.
Wanneer hebben we het over overgewicht?
We spreken van overgewicht wanneer de taille bij een hond niet meer zichtbaar is en we zijn ribben niet meer kunnen voelen. De lichaamsconditie kan gemeten worden met een BCS (Body Condition Score) systeem. Een hond met een BCS hoger dan 5 heeft een vorm van overgewicht, deze hond heeft dus teveel vet. In het algemeen kunnen we stellen dat per BCS punt er steeds 5% aan lichaamsvet bij komt. Een BCS van 7 heeft dus > 10% teveel lichaamsvet, een BCS van 8 > 15% enzovoort.
Hoe ontstaat overgewicht?
Net als bij mensen is overgewicht vaak een welvaartsziekte. De hond krijgt te veel aan eten, een te energierijke voeding, te veel ‘tussendoortjes’, restjes van ons eten en dergelijke. Daarnaast hoeft de hond zijn kost niet meer te verdienen als werkhond, maar is deel van het gezin geworden, waardoor de eigenaar vaak de behoefte voelt om de hond te verwennen; wij een koekje bij de koffie, de hond ook een koek. De hond krijgt meer kilocalorieën binnen dan hij verbrandt met de activiteit die hij aangeboden krijgt. De overtollige kilocalorieën worden door het lichaam opgeslagen als reserves, dus vet.
Andere factoren die een rol kunnen spelen bij overgewicht zijn:
- Castratie
- Ziekten (o.a. ziekte van Cushing, schildklierafwijkingen)
- Genetische aanleg
- Te weinig lichaamsbeweging
De risico’s van overgewicht
Door overgewicht kunnen er allerlei gezondheidsproblemen ontstaan. Bij overgewicht produceren de vetcellen ontstekingsstofjes. Bij teveel vetcellen zal de hond voortdurend aan een lichte ontsteking lijden, zonder ziekteverwekker die normaal gesproken het afweersysteem tot actie aanzet. Er ontstaat dus een voortdurende lichte (zinloze) activatie van het immuunsysteem.
Doordat de hond toe neemt in lichaamsgewicht wordt deze minder actief. Hoe minder de hond beweegt hoe minder kilocalorieën hij nodig heeft en hoe meer kilocalorieën er omgezet zullen worden in vet. We komen in een vicieuze cirkel terecht.
Er kunnen ernstige gewrichtsproblemen ontstaan door het extra gewicht wat de hond met zich mee moet dragen. Er is een verhoogde kans op hart- en vaatziekten en ook suikerziekte komt bij honden met overgewicht vaker voor. Dit zijn slechts een paar voorbeelden van gezondheidsproblemen.
Onderzoek uitgevoerd door Nestlé Purina Petcare heeft uitgewezen dat honden met overgewicht gemiddeld 2 jaar korter leven dan honden zonder overgewicht.
Hoe herkennen we overgewicht?
De meeste eigenaren hebben oogkleppen op wat betreft het bepalen of hun eigen hond overgewicht heeft. Daarnaast ontstaat overgewicht vaak geleidelijk dus raakt men hier min of meer aan gewend. Wanneer we de ribben niet meer makkelijk kunnen voelen als we de hond betasten en geen taille meer zien, is hij te dik. Maak gebruik van de BCS kaart om de lichaamsconditie van de hond in te delen.
Natuurlijk zijn er ook gedragsveranderingen wanneer de hond te dik is zoals:
- Verminderde conditie
- Moeilijker opstaan door het mee torsen van het overgewicht
- De hond slaapt meer
- De hond kan onderhevig zijn aan humeur veranderingen
Afvallen
Vaak is het niet zo eenvoudig om een hond met overgewicht af te laten vallen.
Honden mogen niet meer dan 2% van hun lichaamsgewicht per week kwijt raken, wil afvallen gezond voor de hond blijven. Dit klinkt misschien erg weinig, maar bij een hond van 20 kg is dit 400 gram gewichtsafname!
Als eerste nemen we natuurlijk onder de loep of de hond wel de juiste voeding krijgt voor de lichaamsbeweging die we hem geven. Bij een BCS van 6 of 7 kunnen we de hond op de eigen voeding af laten vallen door hem 15% minder voeding per dag aan te bieden. Maar we kunnen er ook toe besluiten om de hond over te schakelen op een onderhoudsvoeding die hiervoor speciaal ontwikkeld is, zoals in het geval van PRO PLAN All Sizes Adult Light/Sterilised met OptiWeight. Bij een BCS van 8 of 9 is het verstandig om een speciaal gewichtsverlies programma te volgen onder begeleiding van de dierenarts.
Door het geven van een speciaal ontwikkelde voeding wordt er door een lager vet percentage van de voeding voor gezorgd dat de hond minder kilocalorieën binnen krijgt, terwijl hij wel alle vitamines, mineralen en eiwitten krijgt die hij nodig heeft. Het advies is om de dagelijkse voeding zorgvuldig af te wegen op een keukenweegschaal. Kies als tussendoortje een gezonde hondensnack met zo min mogelijk koolhydraten (suikers) en probeer bij te houden hoeveel tussendoortjes de hond krijgt.
Handige tip: Om als eigenaar te weten hoeveel tussendoortjes een hond op een dag krijgt, kan dit het beste eens nauwkeurig bij gehouden worden. Dit kan simpel door iedere keer dat de hond iets lekkers krijgt, ditzelfde lekkers in een aparte pot te doen. Aan het einde van de dag weet men dan precies hoeveel tussendoortjes de hond gekregen heeft. Huisgenoten spreken gezamenlijk af dat er slechts één persoon is die de hond tussendoortjes geeft!
Ook het bijhouden van een bewegingsschema werkt handig. Houd per dag bij hoeveel minuten er met de hond gewandeld wordt of hoe vaak hij op een andere manier beweging gekregen heeft. Wanneer dit meerdere dagen achter elkaar bijgehouden wordt, weet men exact hoeveel beweging de hond krijgt. De beweging van de hond kan dan opgebouwd worden zodat de hond zijn lichaamsvet kwijt raakt. Natuurlijk is het hierbij wel noodzakelijk om de beweging op de specifieke hond af te stemmen, niet iedere hond is van nature een renner.
Voor honden die echt veel te zwaar zijn is zwemmen een hele goede optie. Op die manier krijgt de hond wel de nodige lichaamsbeweging, maar worden de gewrichten ontlast. Mocht de hond van nature geen zwemmer zijn dan is een aqua training bij de dierfysiotherapeut misschien een optie.
Mocht het niet lukken om de hond af te laten vallen, dan is het advies een dierenarts te raadplegen.